SEXUALITY: Στρες και σεξουαλική υγεία

«Κάθε φορά που έχουμε προθεσμίες παράδοσης στη δουλειά, είμαι μέσα στα νεύρα και τσακώνομαι με τους γύρω μου με το παραμικρό. Η σκέψη και μόνο του να κάνω έρωτα με τη σύντροφό μου φαίνεται αδιανόητη».

«Όταν πηγαίνω για ύπνο, σκέφτομαι όλα αυτά που έχω να κάνω για τη δουλειά, με πιάνει ταχυπαλμία και ιδρώνω ανεξέλεγκτα. Το κερασάκι στην τούρτα είναι ότι, όσες φορές προσπάθησα τον τελευταίο καιρό να έχω σεξουαλική επαφή με τη γυναίκα μου, δεν μπορούσα να τα καταφέρω...».

«Κατά τη διάρκεια της εξεταστικής περιόδου, τρώω συνέχεια από το άγχος, δεν μπορώ να κοιμηθώ από την ένταση, δεν έχω καθόλου υπομονή, και γενικά δεν θέλω να βλέπω άνθρωπο, ούτε καν το αγόρι μου».

Τι κοινό έχουν οι προαναφερθείσες περιπτώσεις; Όλοι οι παραπάνω άνθρωποι βιώνουν έντονο στρες. Αν και το ανθρώπινο σώμα είναι σχεδιασμένο για να νιώθει στρες και να αντιδρά σε αυτό, το παρατεταμένο στρες επηρεάζει την υγεία μας με πολλαπλούς τρόπους.

Από αυτό δεν εξαιρείται και η σεξουαλική υγεία, αφού φαίνεται ότι το στρες παίζει έναν σημαντικό ρόλο στη στυτική δυσλειτουργία, στην πρόωρη εκσπερμάτιση καθώς και στη σεξουαλική επιθυμία σε άνδρες και γυναίκες. Ειδικά σε ό,τι αφορά στη στυτική δυσλειτουργία, το στρες αποτελεί έναν από τους παράγοντες που προκαλούν το πρόβλημα ή το επιδεινώνουν. Αν αναλογιστεί κανείς μάλιστα ότι 1 στους 10 άνδρες παγκοσμίως παρουσιάζει στυτική δυσλειτουργία και 1 στους 5 εμφανίζει μειωμένη σεξουαλική όρεξη που σχετίζεται με εργασιακό στρες, καταλαβαίνουμε ότι η ανάγκη κατανόησης και αντιμετώπισης του στρες είναι επιτακτική.

Τι είναι το στρες;

Η ετυμολογία της λέξης «στρες» προέρχεται από τη λατινική γλώσσα και συγκεκριμένα από το «stringere» που σημαίνει σφίγγω και χρησιμοποιούνταν κατά τον 17ο αιώνα για να περιγράψει την ταλαιπωρία ή τα βάσανα. Σήμερα, όταν χρησιμοποιούμε στην καθομιλουμένη τη λέξη «στρες», εννοούμε την κατάσταση υπερβολικής πίεσης στην οποία βρίσκεται κανείς εξαιτίας της δουλειάς ή άλλων υποχρεώσεων.

Στην ουσία, το στρες αποτελεί τη σωματική ή ψυχολογική αντίδραση ενός ανθρώπου, όταν βιώνει μια πιθανή απειλή στη συναισθηματική ή σωματική ευεξία του.

Όπως περιγράφηκε από τον W.B Cannon, ήδη από τη δεκαετία του 1930, οι άνθρωποι σε επικίνδυνες καταστάσεις αντιδρούν με την «πάλη ή με τη φυγή» (fight or flight). Τι σημαίνει όμως αυτό; Οι άνθρωποι, όπως και τα ζώα, όταν αντιμετωπίζουν κίνδυνο, επιλέγουν είτε να μείνουν και να αγωνιστούν είτε να προσπαθήσουν να διαφύγουν. Το ανθρώπινο σώμα, προκειμένου να προετοιμαστεί είτε για την «πάλη» είτε για τη «φυγή», αυξάνει τους ρυθμούς της καρδιάς και την πίεση του αίματος και στη συνέχεια στέλνει περισσότερο αίμα στην καρδιά και στους μυς.

Αυτή η οργανική αντίδραση ελέγχεται από το αυτόνομο νευρικό σύστημα που επίσης ελέγχει την απελευθέρωση αδρεναλίνης στο αίμα, η οποία ευθύνεται για αυτή την αίσθηση σφυριού που νιώθει κανείς στο στήθος του. Για να μπορεί ο άνθρωπος να ανταποκριθεί άμεσα σε οποιαδήποτε πρόκληση του περιβάλλοντος, αυτοί οι μηχανισμοί μπαίνουν σε λειτουργία χωρίς καν να τους σκεφτεί.

Υπό αυτή την έννοια, το στρες είναι απαραίτητο για την επιβίωσή μας, αφού προετοιμάζει το σώμα να αμυνθεί κατά του κινδύνου. Αυτή η λειτουργία ήταν πολύ χρήσιμη στους πρωτόγονους προγόνους μας που έπρεπε να αντιμετωπίσουν τα άγρια ζώα. Το στρες, συνεπώς, σε ένα λογικό πλαίσιο, είναι χρήσιμο στη ζωή μας, γιατί μας κινητοποιεί και διεγείρει το ενδιαφέρον μας.

Τι γίνεται, όμως, όταν οι απαιτήσεις του περιβάλλοντος υπερβαίνουν τις δυνατότητες ανταπόκρισης του ατόμου; Στη σημερινή εποχή, το «άγριο ζώο» πλέον μπορεί είναι το ίδιο το στρες, το οποίο, αν παραμείνει αδάμαστο και ανεξέλεγκτο, μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες στην υγεία μας.

Τι προκαλεί στρες;

Το στρες μπορεί να προκληθεί από οτιδήποτε απαιτεί από το άτομο να προσαρμοστεί ή να αντιδράσει σε μια αλλαγή του περιβάλλοντός του ή ακόμα και από την προσδοκία ενός τέτοιου γεγονότος. Στρεσογόνοι παράγοντες μπορεί να είναι ακόμα και χαρούμενα γεγονότα, όπως είναι ένας γάμος ή μια εγκυμοσύνη. Το ανθρώπινο σώμα απαντά σε αυτές τις προκλήσεις με σωματικά, ψυχικά και συμπεριφορικά μέσα.